مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی کشوربسیار حایز اهمیت است. مبنای این مناطق این بوده که سرمایه گذاران بتوانند با تسهیلات خاص، امتیازات خاص و معافیت‌های خاص سرمایه گذاری کنند و آنچه را که تولید می شود، صادر کنند.

از ابتدا بنا بر این بوده که در مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی محصولاتی قابل رقابت با دنیا با استانداردهای قابل قبول تولید شود و این مناطق بتواند به مراکز صادراتی تبدیل شود که هم به اقتصاد منطقه و هم به اقتصاد کل کشور کمک کند.

اما کمیسیون تلفیق  بودجه تصویب کرد که در سال ۱۴۰۱ مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژه اقتصادی مشابه سرزمین اصلی مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده خواهند بود.

سیدجواد حسینی کیا (نائب رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس) در این خصوص می‌گوید: کمیسیون تلفیق تصویب کرد که در سال آینده مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژه اقتصادی مشابه سرزمین اصلی مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده شوند که این می تواند باعث خروج سرمایه از کشور شود.

وی افزود: مناطق آزاد در حوزه‌های مختلفی نسبت به سرزمین اصلی جذابیت دارند که یکی از مهم‌ترین این حوزه‌ها، مالیات است.

این نماینده مجلس گفت: تفاوت سرزمین اصلی و مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی در زمینه سرمایه گذاری است. معاف بودن مناطق آزاد از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده یکی از مهمترین ظرفیت‌های این مناطق است و اگر این ظرفیت را از مناطق آزاد بگیریم، در کارکرد خود دچار چالش می شوند.

نماینده مردم سنقر در مجلس شورای اسلامی هشدار داد که این مصوبه، ظرفیت‌های سرمایه گذاری در مناطق آزاد را از بین می برد.

این نماینده مجلس اظهار داشت: مشمول شدن مناطق آزاد در پرداخت مالیات بر ارزش افزوده در حدی این مناطق را با چالش مواجه می کند، که با اجرای آن، حتی واحدهای تولیدی این مناطق را نیز به تعطیلی خواهد کشاند.

حسینی‌کیا اضافه کرد: ما باید تلاش کنیم تا مزیت‌های سرمایه گذاری در مناطق آزاد را توسعه دهیم این در حالی است که مصوبه کمیسیون تلفیق خلاف این موضوع عمل خواهد کرد.

نائب رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس با بیان اینکه سرمایه ایرانیان خارج از کشور دو هزار میلیارد دلار است، تاکید کرد: مشمول شدن مناطق آزاد به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده مشابه سرزمین اصلی، سرمایه ایرانیان خارج از کشور را نه تنها جذب نخواهد کرد بلکه آن تعدادی را که سرمایه گذاری کرده اند نیز فراری خواهد داد.

وی تصریح کرد: مناطق آزاد تابع قوانین  خاصی هستند و این مناطق با بهره گیری از مزایایی نظیر معافیت های مالیاتی، بخشودگی سود و عوارض گمرکی و نبود بوروکراسی زائد شکل می‌گیرند  که متاسفانه در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، مناطق آزاد تجاری صنعتی، مشابه سرزمین اصلی مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده شده اند.

حسینی کیا گفت: تنوع موقعیتی مناطق آزاد بسیار بالاست و سرمایه‌گذار محدودیتی برای انتخاب فضا ندارد، در خود محدوده منطقه آزاد نیز تنوع اراضی برای صنایع سبز، صنایع هایتک، صنایع آلاینده و … وجود دارد.

وی تاکید کرد که خروج بخشی از منابع کشوربی شک رونق اقتصادی و اشتغال زایی را با مشکل مواجه می کند.

حال با توجه به نگاه مجلس برای رفع موانع تولید و همراهی دلسوزانه نمایندگان در کمیسیون‌های تخصصی، تلفیق و صحن، جای امید است بند “ش” تبصره ۶ لایحه بودجه ۱۴۰۱ حذف شود.

طبق جدول زیر، در حال حاضر ۹ منطقه آزاد مصوب در کشور وجود دارد که مناطق فعال مجموعا حدود ۷۴۰ هزار هکتار وسعت دارند. همچنین ایجاد ۱۰ منطقه آزاد دیگر نیز در دستور کار نهادهای ذی ربط قرار داد؛ این مناطق جدید عبارتند از: اینچه برون (گلستان)، اردبیل (اردبیل)، بانه- مریوان (کردستان)، قصرشیرین (کرمانشاه)، مهران (ایلام)، بوشهر (بوشهر)، جاسک (هرمزگان)، سیستان (سیستان و بلوچستان)، سرخس_دوغارون (خراسان رضوی) و مازندران (مازندران).