واریزی جدید دولت به حساب جاماندگان سهام عدالت | سود 10 میلیونی سهام عدالت شامل چه کسانی می شود؟

جاماندگان سهام عدالت تعیین تکلیف شدند. جاماندگان سهام عدالت آمار به نسبت بالایی دارند. جاماندگان سهام عدالت سود خود را دریافت کردند. جاماندگان سهام عدالت می توانند به سامانه معرفی شده مراجعه کنند. جاماندگان سهام عدالت در سرپاشدن بورس نقش بسزایی دارند.

به گفته مسئولان دولت، قرار است در مرحله اول ۱۰ میلیون تومان سهام به حدود سه میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از افراد که تحت پوشش نهادهای حمایتی قرار دارند، تعلق بگیرد اما سهام‌دار شدن سایر جاماندگان منوط به پرداخت بدهی ۹۰ هزار میلیارد تومانی دولت است.

مدت‌ها است که بحث جاماندگان سهام عدالت مطرح است. در اواخر دهه هشتاد وقتی بحث تخصیص سهام عدالت مطرح بود، ثبت نام این سهام براساس رده‌های مختلف شغلی انجام شد. به نظر می‌رسد که علت اصلی این موضوع نیز عدم دسترسی به اطلاعات دقیق در مورد دهک‌بندی خانوارها بود.

در نتیجه این فرآیند واگذاری، بسیاری از افرادی که باید این سهام را دریافت می‌کردند این امکان را پیدا نکردند. چند سالی بود که نمایندگان مجلس به دنبال تخصیص سهام عدالت به جاماندگان بودند اما در دولت دوازدهم اعلام شد که سهامی برای تخصیص به جاماندگان وجود ندارد.

با پیگیری‌های بیشتر مشخص شد که بخشی از سهام عدالت به دلیل عدم پرداخت مبلغ تعیین شده از سوی سهامداران به دولت بازگشته است و این ادعا از سوی برخی نمایندگان مجلس طرح شد که با توجه به این موضوع امکان سهام‌دار شدن جاماندگان وجود دارد. طرحی در این خصوص نیز ارائه شد و در نهایت بحث جاماندگان در قانون بودجه سال ۱۴۰۱ نیز مورد توجه قرار گرفت.

در تازه ترین اظهارنظر در این خصوص، امروز سیداحسان خاندوزی وزیر اقتصاد و اموردارایی با بیان اینکه تخصیص سهام به جاماندگان تکلیف قانون بودجه ۱۴۰۱ است، گفت: دولت مصوبه‌ای داشت و در گام اول برای افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی مثل کمیته امداد و بهزیستی، ۱۰ میلیون سهام عدالت به ازای هر فرد مصوب و منابع آن‌ مشخص شد و این امر منتظر تاییدیه مجلس است.

وی اضافه کرد که حوزه بازنشستگی در اولویت پرداخت بدهی‌های دولت است و از این بابت ۹۰ هزار میلیارد باید در اختیار این شرکت‌ها قرار بگیرد. پس از حل و فصل مسأله بازنشستگان، میزان باقی مانده در اختیار شش دهک قرار می‌گیرد. به محض آنکه ۹۰ هزار میلیارد تومان سازمان تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی اختصاص پیدا کند، در مورد باقی مانده سهام مصوبه خواهیم داد.

شناسایی سه میلیون و ۵۰۰ هزار نفر جاماندگان سهام عدالت در مرحله اول

گفتنی است که حسین قربان‌زاده رییس سازمان خصوصی سازی نیز چندی پیش گفته بود: طبق مصوبه دولت در فاز نخست به افراد تحت پوشش کمیته امداد، بهزیستی و ایثارگرانی که سهام عدالت ندارند، سهام عدالت واگذار خواهد شد که تعداد آنها ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر است.

معاون وزیر اقتصاد در خصوص زمان آغاز واگذاری سهام عدالت به جاماندگان نیز گفته بود که پرتفوی جاماندگان از قبل در سازمان خصوصی‌سازی‌ پیش‌بینی شده بود، اما یکی از شرکت‌ها در هیأت دولت حذف شد و باید جابه‌جایی پرتفوی صورت بگیرد تا بتوان امور را پیش برد. البته این طرح بعد از هیأت دولت باید به هیأت تطبیق مجلس برود و چنانچه ایرادی نداشته باشد، لازم‌الاجرا است.

بلاتکلیفی حدود ۱۶ میلیون جامانده سهام عدالت

با توجه به شرطی که وزیر اقتصاد در خصوص تخصیص سهام به سایر جاماندگان سهام عدالت مطرح کرده است، همچنان زمان مشخصی برای سهام‌دار شدن آنها متصور نیست چرا که این موضوع منوط به پرداخت بدهی ۹۰ هزار میلیارد تومانی دولت به صندوق‌های بازنشستگی شده است.

سال گذشته بود که آمارهای مربوط به جاماندگان سهام عدالت از سوی مهدی طغیانی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اعلام شد. او گفته بود که جاماندگان سهام عدالت حدود ۲۰ میلیون نفر هستند که همگی در پایین‌ترین دهک درآمدی قرار دارند و براساس قانون باید سهام دریافت می‌کرده‌اند.

با توجه به اظهار نظر مسئولان دولت در حال حاضر تنها سه و نیم میلیون نفر سهام دریافت خواهند کرد که در نتیجه همچنان وضعیت حدود ۱۶ میلیون نفر مشخص نیست و حتی معلوم نیست که این افراد در نهایت سهام‌دار خواهند شد یا خیر.

به نظر می‌رسد که امکان اعلام صریح این موضوع با توجه به سهام باقی مانده شرکت‌ها فراهم باشد و این انتظار وجود دارد تا مسئولان دولت نسبت به این موضوع شفاف‌سازی کنند.

وزیر اقتصاد و امور دارایی آخرین تصمیمات دولت را در حوزه جاماندگان سهام عدالت را تشریح کرد.

احسان خاندوزی در حاشیه جلسه امروز هیئت دولت در جمع خبرنگاران با اشاره به وضعیت جاماندگان سهام عدالت، اظهار کرد: به جهت اینکه این تکلیف قانون بودجه ۱۴۰۱ است، دولت مصوبه ای داشت و در گام اول برای افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی مثل کمیته امداد و بهزیستی، ده میلیون سهام عدالت به ازای هر نفر مصوب و منابع آن‌ مشخص شد و این امر منتظر تاییدیه مجلس است. اگر ایرادی گرفته نشود رسما ابلاغ و در ماه‌های بعد اجرایی خواهد شد.

وی با اشاره به وضعیت ۶دهک اول درآمدی دیگر، گفت: با توجه به اینکه تکلیف دولت این است که سهام لازم به سازمان تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری را بدهد، حوزه بازنشستگی در اولویت پرداخت بدهی‌های دولت است و از این بابت ۹۰ هزار میلیارد باید در اختیار این شرکت‌ها قرار بگیرد.

خاندوزی تأکید کرد: پس از حل و فصل مسئله بازنشستگان، میزان باقی مانده در اختیار شش دهک قرار می‌گیرد. به محض آنکه ۹۰ هزار میلیارد تومان سازمان تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی اختصاص پیدا کند در مورد باقی مانده سهام مصوبه خواهیم داد.

وزیر اقتصاد همچنین تاکید کرد: ما در حوزه شرکت‌های دولتی نیازمند به اصلاحات بسیار جدی بودیم و دولت را در وضعیتی از جهت شرکت‌های دولتی تحویل گرفتیم که بسیار اسفناک است.

وی یادآور شد: یکی از اولین گام‌های دولت سیزدهم این بود که از طریق شفاف‌کردن صورت‌های مالی شرکت‌های دولتی پاسخگویی مدیران را برگرداند. متاسفانه اموال عمومی مردم و دولت در دست بخشی از مدیرانی قرار داشت که در یک حاشیه امن و یک حیاط خلوت تاریک که مردم به اطلاعات آنها هیچ دسترسی نداشتند، مدیریت می‌کردند. از دارایی‌های ملت زیان شناسایی می‌کردند و گاه برای خودشان پاداش‌های بزرگ درنظر می‌گرفتند.

خاندوزی ادامه داد: با انتشار صورت‌های مالی ۴۰۰ شرکت دولتی که برای اولین بار صورت گرفت در روزهای گذشته، تلاش کردیم که مسیر را کاملا شفاف برای مردم باز کنیم و امکان نقد صاحبنظران را فراهم کنیم، تا بدانند که دولت در زمینه اصلاح مدیریت جدی است.

وزیر اقتصاد با اشاره به معرفی نماینده دولت در زمینه طرح مالیات بر سوداگری، اظهار کرد: هیئت دولت در جلسه امروز هم با طرح مجلس در این زمینه موافقت کرد و هم وزارت اقتصاد را به عنوان نماینده خود در صحن علنی مجلس معرفی کرد.

او افزود: یکی دیگر از وعده‌های دولت در وزارت اقتصاد، تعهد برای اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم بود که آن مصوبه هم در کمیسیون اقتصادی دولت به تصویب رسیده اما از آنجاکه نیازمند اخذ نظر مجلس است پس از طرح در صحن دولت به مجلس ارسال می‌شود.

اطلاعات مهم درباره تخصیص سهام به جاماندگان

حسین قربانزاده در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به تصویب تخصیص سهام عدالت به جاماندگان در هیات دولت اظهار کرد: بر این اساس افراد تحت پوشش کمیته امداد، بهزیستی و ایثارگرانی که سهام عدالت ندارند فاز نخست جاماندگان سهام عدالت محسوب می‌شوند.

وی درمورد پرتفوی جاماندگان نیز گفت: پرتفوی جاماندگان از قبل در سازمان خصوصی سازی پیش‌بینی شده بود اما یکی از شرکت‌ها در هیات دولت حذف شد و باید جابه‌جایی پرتفو صورت بگیرد تا بتوان امور را پیش برد. البته این طرح بعد از هیات دولت باید به هیات تطبیق مجلس برود و چنانچه ایرادی نداشته باشد، لازم‌الاجرا است.

به گفته رئیس سازمان خصوصی‌سازی، تعداد جاماندگانی که در فاز نخست شناسایی شده‌اند حدود سه میلیون و ۵۰۰ هزار نفر است.

بر اساس این گزارش، طبق مصوبه مجلس، دولت موظف شد از محل باقی مانده سهام متعلق به دولت یا شرکت های دولتی در بنگاه های قابل واگذاری در هر بازار موضوع گروه های (۱) و (۲) ماده (۲) قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۲۵ خردادماه ۱۳۸۷ و اصلاحات و الحاقات بعدی آن، نسبت به واگذاری سهام عدالت به مددجویان جامانده تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) مددجویان سازمان بهزیستی کشور و تمامی افرادی که از سهام عدالت برخوردار نشده اند اقدام کند.  

تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت همچنان روی میز دولت قرار دارد و گفته‌های مسئولان حاکی از این است که جاماندگان شناسایی شده‌اند اما منابعی که به عنوان سهام عدالت قرار است در اختیار این افراد قرار بگیرد، هنوز مشخص نیست.

با آزادسازی سهام عدالت در اردیبهشت سال ۱۳۹۹ و قیمت قابل توجه این سهام متاثر از وضعیت بازار سرمایه در آن روزها، بحث مشمول بودن یا نبودن سهام عدالت داغ شد. درحالی که طبق آمار حدود ۴۹ میلیون نفر مشمول سهام عدالت هستند، همواره صدای اعتراض عده‌ای به گوش می‌رسید که چرا با وجود اینکه جزو دهک‌های کم درآمد جامعه هستند، مشمول این سهام نمی شوند.

در هر حال، دولت دوازدهم درحالی به کار خود پایان داد که اعلام شد پرونده ثبت نام سهام عدالت بسته شده است و امکان اینکه مشمول جدیدی پذیرفته شود وجود ندارد. با این حال برخی نماینده های مجلس همچنان قول تخصیص سهام عدالت به جاماندگان را میدادند و آمارهای مختلفی نیز از جاماندگان ارائه می شد و در نهایت نیز زمزمه های یک جامعه آماری ۲۰ میلیون نفری نیز به گوش رسید. البته این آمار هرگز از سوی هیچ مسئولی تایید نشد تا اینکه نمایندگان مجلس شورای اسلامی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، در مصوبه ای راهکاری برای تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت در سال ۱۴۰۱ مشخص کردند.  

طبق مصوبه مجلس، دولت موظف شد از محل باقی مانده سهام متعلق به دولت یا شرکت های دولتی در بنگاه های قابل واگذاری در هر بازار موضوع گروه های (۱) و (۲) ماده (۲) قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۲۵ خردادماه ۱۳۸۷ و اصلاحات و الحاقات بعدی آن، نسبت به واگذاری سهام عدالت به مددجویان جامانده تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) مددجویان سازمان بهزیستی کشور و تمامی افرادی که از سهام عدالت برخوردار نشده اند اقدام کند.  

بر این اساس، حدود سه ماه قبل حسین قربازاده - رییس سازمان خصوصی سازی - از شناسایی جاماندگان سهام عدالت تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی خبر داد و اعلام کرد که تعداد جاماندگان تحت پوشش این دو نهاد در مجموع حدود سه میلیون و ۳۳۷ هزار و ۷۰۰ نفر هستند که حدود دو میلیون و ۲۵ هزار نفر تحت پوشش بهزیستی و حدود یک میلیون و ۳۰۰ نفر تحت پوشش کمیته امداد قرار دارند.

پرتفوی جاماندگان از چه سهامی تشکیل خواهد شد؟

هنوز مشخص نیست چه سهامی در پرتفوی جاماندگان قرار بگیرند. آنطور که اعلام شده است اسامی بنگاه‌هایی مطرح شده که برخی بر این باورند که جزو ۲۰ درصدی است که دولت باید نگه دارد. درواقع بند ج سیاست‌های کلی اصل ۴۴، به ۸۰ درصد بنگاه‌ها اجازه داده بود واگذار شوند اما در تبصره یک بند ب ماده سه قانون اصل سیاست ۴۴ ذکر شده است که دولت اجازه دارد تا ۲۰ درصد سرمایه گذاری کند. تفسیر حقوقی این است که دولت مکلف است ۸۰ درصد ارزش بازار این بنگاه‌ها را واگذار کند. ۲۰ درصد دیگر را مجاز است حفظ کند و زمانی که میزان شناوری آن پایین آمد، دوباره دولت می‌تواند از طریق سازمان توسعه آن مورد را سرمایه گذاری کند.

باید توجه کرد که دولت دیگر سهام حداکثری ندارد. هرچه سهام باقی مانده از همین شرکت‌های پتروشیمی و پالایشگاه و... است. این شرکت‌ها جزو همان ۲۰ درصد است، ولی تفسیر این است که دولت می‌تواند آن‌ها را واگذار کند. البته برخی هم معتقد هستند دولت نمی‌تواند. این موضوع از معاونت حقوقی استعلام شده است و این معاونت باید پاسخ دهد.

باید به این نکته توجه شود که دولت منابع دیگری برای تخصیص به سهام عدالت ندارد. کل ارزش بازار پرتفوی سهام دولت در تابلوی بورس حدودا ۱۸۶ هزار میلیارد تومان است که حدود ۸۶ هزار میلیارد تومان یعنی نزدیک ۴۰ تا ۴۵ درصد آن وثیقه وام‌هایی است که از سال ۱۳۷۹ به بعد اخذ شده است و امکان واگذاری آن‌ها از هیچ طریقی وجود ندارد. در نهایت هر زمانی معاونت حقوقی پاسخ خود را اعلام کند، امکان تخصیص سهام به مشمولین کمیته امداد و بهزیستی امکان‌پذیر می‌شود.

تکلیف جاماندگان دیگر چه می‌شود؟

در مورد سایر افراد واجد شرایط وزارت اقتصاد و وزارت رفاه باید در یک ساز و کار علمی افراد را شناسایی کنند. در حال حاضر سازوکاری به غیر از پایگاه رفاه ایرانیان وجود ندارد و معاونت مربوطه در وزارت رفاه لیست افرادی که در شش دهکی درآمدی هستند و سهام عدالت ندارند را مشخص کرده است اما تعداد نهایی نیست. زمانی هم که تعداد مشخص شود، باید برای منابع از سوی دولت و مجلس آن تدبیری اندیشیده شود.