تصمیم نهایی دولت برای جاماندگان سهام عدالت | زمان واگذاری سهام عدالت به جاماندگان مشخص شد

جاماندگان سهام عدالت تعیین تکلیف شدند. جاماندگان سهام عدالت آمار به نسبت بالایی دارند. جاماندگان سهام عدالت سود خود را دریافت کردند. جاماندگان سهام عدالت می توانند به سامانه معرفی شده مراجعه کنند. جاماندگان سهام عدالت در سرپاشدن بورس نقش بسزایی دارند.

به گفته رئیس سازمان خصوصی‌سازی اگر جلسه دوم شورای عالی سیاست‌های اصل ۴۴ تشکیل شود، امکان تخصیص سهام عدالت به جاماندگان تا پایان امسال وجود دارد.

در سال ۱۳۸۴ پس از تصویب و اجرایی شدن طرح سهام عدالت توسط دولت وقت و آغاز نام نویسی برای این سهام، تعدادی از افراد به دلایل مختلف از ثبت نام و دریافت این سهام جا ماندند؛ جاماندگان سهامی که از سال ۸۴ تا همین لحظه پیگیر دریافت این سهام که نام عدالت را یدک می‌کشد، هستند.

اعطای سهامی که قانون هم بر آن تاکید کرده و بند ج سیاست‌های کلی اصل ۴۴ به واگذاری سهام به طبقات مختلف مردم اشاره دارد.

دولت سیزدهم نیز پس از سرکار آمدن، طرح اعطای سهام عدالت به جاماندگان را در دستور کار خود قرار داد. بر همین اساس رئیس جمهور آقای ابراهیم رئیسی موافقت خود برای اعطای سهام عدالت را اعلام کرد و موضوع را به سازمان برنامه و بودجه جهت تامین منابع ارجاع داد.

در نهایت نیز پس از گذشت ۱۰ ماه از تصویب طرح اعطای سهام عدالت به جاماندگان در لایحه بودجه، در مهر ۱۴۰۱ مصوبه تخصیص این سهام به جاماندگان به تصویب هیات دولت رسید و بالاخره ۱۳ آذر طبق تصویب‌نامه هیات وزیران با معرفی افرادی که به عنوان جامانده سهام عدالت شناسایی شده‌اند، جزئیات واگذاری این سهام اعلام و ابلاغ شد.

سهام قابل واگذاری

بر این اساس، سازمان خصوصی سازی مکلف شد از طریق سازمان بورس و اوراق بهادار نسبت به انتقال سهام به کد سهامداری هر یک از مشمولین این تصویب نامه اقدام کند.

 تخصیص سهام عدالت به جاماندگان در قانون بودجه پیش‌بینی شده است

اما پس از ابلاغ این طرح در آذر اشکالاتی به آن وارد شد که در همین زمینه آقای  حسین قربان زاده رئیس سازمان خصوصی سازی گفته بود: تخصیص سهام عدالت به جاماندگان در قانون بودجه پیش‌بینی شده است البته پرتفوی این سهام به اصلاحیه نیاز دارد که متن اصلاحیه به دولت ارسال شده و بررسی آن در نوبت است. این اصلاحیه درمورد تغییر برخی شرکت‌ها در پرتفوی سهام است که باید در هیات دولت بررسی و تصویب شود.

در نهایت ۴ بهمن آقای احسان خاندوزی وزیر اقتصاد با حضور در صحن مجلس مطرح کرد: در خصوص سهام عدالت، مصوبه دولت انجام شده، به زودی با تایید مجلس آن را هم نهایی می‌کنیم و مسئله‌ عرضه سهام عدالت ایثارگران، بهزیستی و کمیته امداد هم خاتمه پیدا می‌کند.

 رئیس سازمان بورس آقای مجید عشقی ۱۰ بهمن در پاسخ به سوال باشگاه خبرنگاران جوان در زمینه روند اعطای سهام عدالت و انتقال آن به کد سهامداران گفت: این موضوع به سازمان خصوصی سازی مربوط است در مورد جاماندگان هنوز لیست اسامی نهایی به سازمان بورس داده نشده، اما در حال انجام است.

 برای پیگیری بیشتر درباره تعیین تکلیف اعطای سهام عدالت به جاماندگان و فرآیند آن به سراغ سازمان خصوصی سازی رفتیم.

آقای حسین قربان زاده رئیس سازمان خصوصی سازی در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان در خصوص زمان اعطای سهام عدالت به جاماندگان و این که آیا تا پایان سال اعطای سهام نهایی خواهد شد؟ گفت: در این زمینه هیات تطبیق مجلس ایراداتی را گرفته و با ایراد هیات تطبیق مجلس عملا آیین نامه ای که هیات وزیران تصویب کرده باید به تصویب شورای عالی سیاست‌های اصل ۴۴ برسد، در غیر این صورت امکان تخصیص سهام وجود ندارد.

او در ادامه افزود: اگر جلسه شورای عالی سیاست‌های اصل ۴۴ که از سه قوه در آن عضو هستند (که البته امسال تنها یکبار جلسه آن‌ها تشکیل شده است) تا پایان سال تشکیل شود و فرصتی اگر باقی بماند امکان تخصیص سهام عدالت به جاماندگان وجود دارد.

قربان زاده در خصوص چرایی تاخیر در عملیاتی شدن طرح اعطای سهام عدالت به جاماندگان بیان کرد: ما در تاریخ ۲۲ خرداد امسال پیشنهاد خود را ارائه کردیم و بخشی در دولت، کمیسیون‌ها و نهایت در رفت و برگشت معاونت حقوقی ریاست جمهوری معطل ماند و در آخر نیز در هیات تطبیق مجلس مورد ایراد واقع شد که همه این موارد سبب تاخیر این روند شده است.

رئیس سازمان خصوصی‌سازی افزود: به هر حال اگر شورای عالی سیاست‌های اصل ۴۴ تشکیل جلسه دهد و ایراد هیات تطبیق مجلس رفع شود امکان تخصیص سهام برای مشمولان کمیته امداد و بهزیستی حدود ۳.۵ میلیون نفر تا پایان امسال وجود دارد.

جاماندگان سهام عدالت چه کسانی هستند؟

خانم راضیه ذوالنوریان، مدیرکل دفتر امور سهام عدالت سازمان خصوصی سازی در رابطه با مشمولان دریافت سهام عدالت اعلام کرده بود: در ارتباط با کسانی که جا مانده سهام عدالت هستند، به استناد مصوبه‌ای که هیات دولت تصویب کرد، شرایط فراهم شد که در راستای اجرای قانون بودجه ۱۴۰۱، افرادی که تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی کل کشور، سه دهک اول درآمدی جامعه و ایثارگران هستند، سهام دار سهام عدالت شوند.

بنابر گفته رئیس سازمان خصوصی سازی تعیین تکلیف اعطای سهام عدالت به جاماندگان تا پایان سال منوط به تشکیل جلسه شورای عالی سیاست‌های اصل ۴۴ است بنابر این اعلام برخی از سایت‌ها برای دعوت به ثبت نام جهت دریافت سهام عدالت تنها در راستای سوء استفاده خواهد بود.

در همین زمینه نیز آقای اکبر حیدری سخنگوی کانون سهام عدالت نیز به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: هیچ گاه در رابطه با تخصیص سهام عدالت چه در گذشته و چه حال ثبت نام عمومی و اینترنتی وجود نداشته است و شناسایی مشمولان بر اساس دهک‌های درآمدی و از طریق دستگاه‌های مربوط و مجموعه‌های مشخص انجام می‌شود.

حالا باید منتظر ماند و دید آیا اعطای سهام عدالت به جاماندگان که به گفته رئیس سازمان خصوصی سازی در قانون بودجه امسال پیش‌بینی شده است تا پایان سال عملیاتی خواهد شد یا جاماندگان این سهام باید همچنان چشم انتظار بمانند؟

اطلاعات مهم درباره تخصیص سهام به جاماندگان

حسین قربانزاده در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به تصویب تخصیص سهام عدالت به جاماندگان در هیات دولت اظهار کرد: بر این اساس افراد تحت پوشش کمیته امداد، بهزیستی و ایثارگرانی که سهام عدالت ندارند فاز نخست جاماندگان سهام عدالت محسوب می‌شوند.

وی درمورد پرتفوی جاماندگان نیز گفت: پرتفوی جاماندگان از قبل در سازمان خصوصی سازی پیش‌بینی شده بود اما یکی از شرکت‌ها در هیات دولت حذف شد و باید جابه‌جایی پرتفو صورت بگیرد تا بتوان امور را پیش برد. البته این طرح بعد از هیات دولت باید به هیات تطبیق مجلس برود و چنانچه ایرادی نداشته باشد، لازم‌الاجرا است.

به گفته رئیس سازمان خصوصی‌سازی، تعداد جاماندگانی که در فاز نخست شناسایی شده‌اند حدود سه میلیون و ۵۰۰ هزار نفر است.

بر اساس این گزارش، طبق مصوبه مجلس، دولت موظف شد از محل باقی مانده سهام متعلق به دولت یا شرکت های دولتی در بنگاه های قابل واگذاری در هر بازار موضوع گروه های (۱) و (۲) ماده (۲) قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۲۵ خردادماه ۱۳۸۷ و اصلاحات و الحاقات بعدی آن، نسبت به واگذاری سهام عدالت به مددجویان جامانده تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) مددجویان سازمان بهزیستی کشور و تمامی افرادی که از سهام عدالت برخوردار نشده اند اقدام کند.  

تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت همچنان روی میز دولت قرار دارد و گفته‌های مسئولان حاکی از این است که جاماندگان شناسایی شده‌اند اما منابعی که به عنوان سهام عدالت قرار است در اختیار این افراد قرار بگیرد، هنوز مشخص نیست.

با آزادسازی سهام عدالت در اردیبهشت سال ۱۳۹۹ و قیمت قابل توجه این سهام متاثر از وضعیت بازار سرمایه در آن روزها، بحث مشمول بودن یا نبودن سهام عدالت داغ شد. درحالی که طبق آمار حدود ۴۹ میلیون نفر مشمول سهام عدالت هستند، همواره صدای اعتراض عده‌ای به گوش می‌رسید که چرا با وجود اینکه جزو دهک‌های کم درآمد جامعه هستند، مشمول این سهام نمی شوند.

در هر حال، دولت دوازدهم درحالی به کار خود پایان داد که اعلام شد پرونده ثبت نام سهام عدالت بسته شده است و امکان اینکه مشمول جدیدی پذیرفته شود وجود ندارد. با این حال برخی نماینده های مجلس همچنان قول تخصیص سهام عدالت به جاماندگان را میدادند و آمارهای مختلفی نیز از جاماندگان ارائه می شد و در نهایت نیز زمزمه های یک جامعه آماری ۲۰ میلیون نفری نیز به گوش رسید. البته این آمار هرگز از سوی هیچ مسئولی تایید نشد تا اینکه نمایندگان مجلس شورای اسلامی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، در مصوبه ای راهکاری برای تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت در سال ۱۴۰۱ مشخص کردند

طبق مصوبه مجلس، دولت موظف شد از محل باقی مانده سهام متعلق به دولت یا شرکت های دولتی در بنگاه های قابل واگذاری در هر بازار موضوع گروه های (۱) و (۲) ماده (۲) قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۲۵ خردادماه ۱۳۸۷ و اصلاحات و الحاقات بعدی آن، نسبت به واگذاری سهام عدالت به مددجویان جامانده تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) مددجویان سازمان بهزیستی کشور و تمامی افرادی که از سهام عدالت برخوردار نشده اند اقدام کند.  

بر این اساس، حدود سه ماه قبل حسین قربازاده - رییس سازمان خصوصی سازی - از شناسایی جاماندگان سهام عدالت تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی خبر داد و اعلام کرد که تعداد جاماندگان تحت پوشش این دو نهاد در مجموع حدود سه میلیون و ۳۳۷ هزار و ۷۰۰ نفر هستند که حدود دو میلیون و ۲۵ هزار نفر تحت پوشش بهزیستی و حدود یک میلیون و ۳۰۰ نفر تحت پوشش کمیته امداد قرار دارند.

پرتفوی جاماندگان از چه سهامی تشکیل خواهد شد؟

هنوز مشخص نیست چه سهامی در پرتفوی جاماندگان قرار بگیرند. آنطور که اعلام شده است اسامی بنگاه‌هایی مطرح شده که برخی بر این باورند که جزو ۲۰ درصدی است که دولت باید نگه دارد. درواقع بند ج سیاست‌های کلی اصل ۴۴، به ۸۰ درصد بنگاه‌ها اجازه داده بود واگذار شوند اما در تبصره یک بند ب ماده سه قانون اصل سیاست ۴۴ ذکر شده است که دولت اجازه دارد تا ۲۰ درصد سرمایه گذاری کند. تفسیر حقوقی این است که دولت مکلف است ۸۰ درصد ارزش بازار این بنگاه‌ها را واگذار کند. ۲۰ درصد دیگر را مجاز است حفظ کند و زمانی که میزان شناوری آن پایین آمد، دوباره دولت می‌تواند از طریق سازمان توسعه آن مورد را سرمایه گذاری کند.

باید توجه کرد که دولت دیگر سهام حداکثری ندارد. هرچه سهام باقی مانده از همین شرکت‌های پتروشیمی و پالایشگاه و... است. این شرکت‌ها جزو همان ۲۰ درصد است، ولی تفسیر این است که دولت می‌تواند آن‌ها را واگذار کند. البته برخی هم معتقد هستند دولت نمی‌تواند. این موضوع از معاونت حقوقی استعلام شده است و این معاونت باید پاسخ دهد.

باید به این نکته توجه شود که دولت منابع دیگری برای تخصیص به سهام عدالت ندارد. کل ارزش بازار پرتفوی سهام دولت در تابلوی بورس حدودا ۱۸۶ هزار میلیارد تومان است که حدود ۸۶ هزار میلیارد تومان یعنی نزدیک ۴۰ تا ۴۵ درصد آن وثیقه وام‌هایی است که از سال ۱۳۷۹ به بعد اخذ شده است و امکان واگذاری آن‌ها از هیچ طریقی وجود ندارد. در نهایت هر زمانی معاونت حقوقی پاسخ خود را اعلام کند، امکان تخصیص سهام به مشمولین کمیته امداد و بهزیستی امکان‌پذیر می‌شود.

تکلیف جاماندگان دیگر چه می‌شود؟

در مورد سایر افراد واجد شرایط وزارت اقتصاد و وزارت رفاه باید در یک ساز و کار علمی افراد را شناسایی کنند. در حال حاضر سازوکاری به غیر از پایگاه رفاه ایرانیان وجود ندارد و معاونت مربوطه در وزارت رفاه لیست افرادی که در شش دهکی درآمدی هستند و سهام عدالت ندارند را مشخص کرده است اما تعداد نهایی نیست. زمانی هم که تعداد مشخص شود، باید برای منابع از سوی دولت و مجلس آن تدبیری اندیشیده شود.