دهک بندی یارانه‌ها | محاسبه جدید دهک بندی ها
تغییر در معیار دهک بندی یارانه‌ها اعمال شد | معیار دهک بندی یارانه دیگر مثل قبل نیست
با اعلام معاون وزارت کار، رفاه و امور اجتماعی، معیار دهک بندی یارانه‌ها تغییر کرد.
دهک بندی یارانه ها معیاری برای تقسیم عادلانه یارانه‌ها در میان مردم است.دهک بندی یارانه ها از ابتدا تاکنون تغییراتی داشته است.دهک بندی یارانه ها موردانتقاد توسط برخی کارشناسان قرار گرفته است.دهک بندی یارانه ها گامی در راستای عادلانه توزیع شدن یارانه‌ها است.دهک بندی یارانه ها به توزیع عادلانه ثروت کشور کمک می‌کند.
داریوش ابوحمزه (معاونت رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی) گفت: این مسئله که می‌گویند ده میلیون تومان درآمد ماهانه باعث می‌شود فرد جزو دهک دهم قرار بگیرد درست نیست.
چگونگی اعمال دهک بندی یارانه ها
دهک‌بندی درآمدی خانوارها بر اساس یک سری اطلاعات مربوط به درآمد و دارایی افراد صورت می‌گیرد، بدین صورت که گردش تمامی حساب‌های فرد، تراکنش‌های کارتی و اینترنتی، اطلاعات مربوط به حقوق، مالیات و بیمه و همچنین دارایی‌هایی از قبیل خودروهای فرد مورد نظر هستند؛ خانوارهای هموطنان بر اساس درآمد و دارایی‌های ذکرشده در طول چندین سال رتبه‌بندی می‌شود و در آخر تعداد اعضای خانوار نیز مد نظر قرار می‌گیرد.
ما برای دهک‌بندی دو نکته مهم را لحاظ می‌کنیم؛ یکی اینکه درآمد و دارایی خانوار در طول چند سال ملاک دهک‌بندی قرار می‌گیرد تا برآورد وضعیت اقتصادی خانوار دقیق باشد یعنی کسی که به‌هردلیل طی یک مدت کوتاه گردش حساب بالایی داشته است نباید در دهک بالای درآمدی قرار گیرد و در نظر گرفتن گردش حساب‌های این فرد طی چند سال باعث پایین آمدن میانگین گردش حساب و قرار گرفتن وی در دهک‌های پایین‌تر خواهد شد.
این‌گونه نیست که اگر به‌عنوان مثال یک کشاورزی، در یک ماه از سال، درآمد و گردش حسابی داشته باشد، به‌خاطر یک ماه گردش مالی یارانه‌اش حذف و یا دهک‌بندی وی تغییر کند؛ چرا که گردش مالی یا درآمدها در طول چند سال مورد بررسی قرار می‌گیرد.
دیگر اینکه تعداد اعضای خانوار نیز بر دهک‌بندی اثرگذار است؛ به‌عبارتی در حالتی که درآمد و دارایی دو خانوار با همدیگر برابر باشد، خانوار با جمعیت کمتر در دهک بالاتری نسبت به خانوار پرجمعیت قرار می‌گیرد همچنین بهدلیل ناقص بودن اطلاعات املاک، اطلاعات ملکی افراد در طرح اخیر معیار دهک‌بندی درآمدی قرار نگرفته است.
حذف دهک‌های درآمدی بالا
مجلس شورای اسلامی در ماده (13) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب 1400/08/19 و هم در بند (ب) تبصره (14) قانون بودجه 1401 مصوب کرده است که یارانه و کمک‌معیشتی دهک‌های پردرآمد حذف و منابع مالی حاصل از حذف دهک‌های پردرآمد برای افزایش یارانه فرزندان خانوارهای دهک‌های پایین درآمدی و همچنین پرداخت یارانه به کسانی که پیش از این یارانه دریافت نمی‌کردند (جاماندگان یارانه) استفاده شود.
اعتراض به دهک بندی یارانه ها
بررسی کارشناسان ما از طریق رصد سامانه‌های وزارتخانه و پاسخگویی حضوری به مردم، نشان می‌دهد که بیشترین اعتراض به دهک‌بندی درآمدی مربوط به ساختار خانوار افراد است؛ پیش از افزایش مبلغ یارانه، بهدلیل پایین بودن مبلغ 45هزارتومانی و عدم تأثیر این مبلغ در پوشش قدرت خرید خانوار باعث عدم تفکیک یارانه فرزندان پس از ازدواج شده بود.
افراد زیادی نیز عدم امکان قانونی برای تفکیک اعضای مجرد خانوار را که خود صاحب شغل و درآمد مستقل هستند به‌عنوان عامل قرار گرفتن خانوار خود در دهک دهم درآمدی ذکر کرده تقاضای تفکیک این اعضای مجرد از ساختار خانوار خود را داشتند همچنین استفاده اشخاص دیگر از حساب فرد یا واریز مبالغ متعلق به اشخاص حقیقی و حقوقی دیگر به حساب فرد که باعث افزایش گردش حساب فرد و به‌تبع آن قرار گرفتن خانوار در دهک دهم درآمدی شده است از دلایل دیگر ابهامات مردم در خصوص دهک‌بندی درآمدی مربوط به خانوار خود است.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ابهام و اعتراض مردم درباره ساختار خانوار را بررسی کرده و پیشنهاداتی در خصوص رفع این مشکل به دولت و سازمان هدفمندی یارانه ها ارائه داده است که امیدواریم با اعمال این پیشنهادات مشکل اصلاح ساختار خانوار برای پرداخت یارانه به افراد رفع شود.
اما در خصوص ابهام دوم باید گفت که مردم نباید به‌هیچ‌وجه اجازه استفاده از حساب خود را به شخص دیگری بدهند و همچنین از واریز مبالغ متعلق به دیگران به حساب خود جلوگیری کنند تا مانع از افزایش گردش حساب خود شوند؛ از آنجا که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به‌صورت دوره‌ای دهک‌بندی تمامی خانوارهای کشور را بررسی و به سازمان هدفمندی یارانه‌ها اعلام می‌کند این امر منجر به کاهش گردش حساب‌های فرد در دوره‌های بعد و پایین آمدن دهک‌بندی درآمدی وی خواهد شد.
بهدلیل وجود ابهام‌های مردم و سؤال‌های آنان درباره دهک‌بندی خانوارها، قرار شد که مبلغ یارانه جدید به افراد در دهک دهم که جدیداً یارانه آنها حذف شده است و درخواست بازنگری داشتند، نیز واریز شود؛ تاکنون برای تعداد زیادی از افرادی که در سامانه‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اقدام به ثبت اعتراض کرده‌اند، مبلغ یارانه واریز شده است و این مبلغ برای تعدادی دیگر از هموطنان که کمی دیرتر اقدام به ثبت اعتراض کرده‌اند نیز در روزهای گذشته در مرحله دوم واریز شده است؛ البته تا زمان رسیدگی دقیق به اعتراضات این مبلغ مسدود است.
شفافیت مالی و دهک بندی یارانه‌ها
موارد زیادی وجود دارد که یکی از اعضای خانواده، حساب خود را به دیگری واگذار کرده است که شخص دیگر با آن تجارت و یا کسب درآمد می‌کند یا بعضی‌ها، خودرو و دارایی‌ها را قولنامه‌ای خرید و فروش می‌کنند که این عدم انتقال سند مالکیت در دهک‌بندی نهایی به‌زیان فروشنده تمام خواهد شد چرا که سند مالکیت خودرو هنوز به اسم فروشنده است.
هموطنان بدانند که شفافیت مالی باعث برآورد دقیق از اموال آنهاست لذا باید شفاف‌سازی صورت بگیرد و افراد حساب‌های خود را برای تجارت و کسب‌وکار در اختیار دیگران قرار ندهند همچنین در صورت خرید یا فروش، دارایی‌های خود را به‌صورت رسمی منتقل کنند.همچنین اگر فردی، حساب شخصی خود را برای تنخواه شرکتی قرار دهد بهدلیل گردش حساب بالا، جزو دهک دهم قرار می‌گیرد و یارانه‌اش حذف می‌شود و مردم از انجام این کار نیز خودداری کنند.