یارانه نقدی آب رفت؟ | دولت زیربار کالابرگ نمی شود

پایگاه خبری تحلیلی بازار بورس:

یارانه نقدی به زودی حذف می شود. یارانه نقدی شامل همه افراد نمی شود. یارانه نقدی مبلغ چندانی نداشت. یارانه نقدی با چالش زیادی همراه بود. جزئیات حذف یارانه نقدی را بخوانید.

به‌نظر می‌آید پرونده حذف این ارز هنوز بسته نشده و تورم موجود ارزش یارانه‌ را هر روز کمتر از قبل می‌کند.

یکی از چالش برانگیزترین پرونده‌های پیش روی مسئولان در حوزه اقتصاد، نحوه مواجهه با ارز ۴۲۰۰ بود و از این منظر اقدام دولت در حذف این ارز و جایگزینی آن با یارانه نقدی و به احتمال زیاد به‌تدریج با کالابرگ الکترونیک، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دولت سیزدهم است.

از همان ابتدا نحوه مواجهه با این موضوع محل بحث صاحب‌نظران بود. ارز ۴۲۰۰ تقریبا مدافعی نداشت و بحث‌های اختلافی بیشتر درباره زمان حذف، چگونگی حذف و جایگزین آن بود. با این حال مسئله مهم این بود که ترس از تبعات این حذف و تردید درباره نحوه مواجهه با آن موجب شده بود تا پرونده حذف ارز ۴۲۰۰ باز بماند و با وجود تاکید برخی مدیران اقتصادی دولت قبل به حذف ارز ۴۲۰۰، این ماجرا حل‌نشدنی باقی بماند.

در همین حال بررسی‌های بانک مرکزی حاکی از کاهش دو میلیارد دلاری در واردات اقلام مشمول ارز ۴۲۰۰ با گذشت ۴ ماه از حذف این ارز است. در حقیقت حذف این رانت ارزی طی چهار ماه دستاوردی دو میلیارد دلاری به همراه داشته است.

این دستاورد نشان می‌دهد که مسیر واردات بی‌رویه اقلام مشمول ارز ۴۲۰۰ و خروج آن‌ها از کشور، به‌دلیل فاصله قیمتی محصول وارداتی با ارز ۴۲۰۰ و فروش قاچاق آن در مرزها با نرخ ارز آزاد، چه مقدار معضل هدررفت ارز در سیاست ارز ۴۲۰۰، جدی بوده است. این مسئله نشان می‌دهد که حذف ارز ۴۲۰۰ چه ضرورتی داشت و چرا دولت بر انجام آن اصرار ورزید.

اما پرسش این است که پرونده حذف ارز ۴۲۰۰ بسته شده است؟ و آن را باید تمام شده دانست ؟ پاسخ قطعا منفی است. واقعیت این است که جایگزین ارز ۴۲۰۰ به اندازه حذف آن مهم است.

چرا دولت کالابرگ نمی‌دهد؟

تدبیر مجلس شکل‌گیری نظام رفاهی مبتنی بر کالابرگ الکترونیک است. نظام رفاهی که تامین ماهانه میزان مشخصی مواد غذایی را برای اقشار هدف در نظر می‌گیرد، اما دولت به‌دلایلی مانند آماده نبودن زیرساخت‌های لازم برای اجرای کالابرگ الکترونیک فعلا به سراغ پرداخت یارانه نقدی رفته است.

روشی که در هدفمندی یارانه‌ها در سال ۸۹ و یارانه بنزینی در سال ۹۸ تجربه شده است و راحت‌ترین روش است و هیچ زیرساخت خاصی نیاز ندارد. این در حالی است که کالابرگ الکترونیک و ارتباط  آن با کارت‌های بانکی مردم و فروشگاه‌های عرضه مواد غذایی در گستره وسیعی از همه شهرها و حتی روستاهای کشور نیاز به شکل‌گیری زیرساخت وسیعی دارد.

با این حال مزیت اصلی کالابرگ الکترونیک حفظ قدرت خرید مردم در قبال تورم است، در حالی که ارزش یارانه نقدی به اندازه تورم هر سال کاهش می‌یابد و در نهایت سرنوشت یارانه ۴۵هزار تومانی پیش‌رو خواهد بود که در سال ۸۹ معادل ۴۵دلار بود ولی الان یک و نیم دلار ارزش دارد.

از این رو پروژه حذف ارز ۴۲۰۰ با وجود تاثیر چشمگیر در کاهش هدررفت ارز واردات کالاهای اساسی، زمانی به موفقیت کامل خواهد رسید که بتواند مانند تجربه‌های مشابه نظیر آمریکا، کالابرگ الکترونیک برای تامین امنیت غذایی اقشار هدف تدارک دیده شود.

در غیر این صورت به‌تدریج تورم موجود در اقتصاد ایران، یارانه نقدی پرداختی را هر روز کمرنگ‌تر خواهد کرد. در این میان دولت باید هر چه سریع‌تر وعده‌های تمدید شده در زمینه کالابرگ الکترونیک را به سرانجام برساند و اجرای آزمایشی آن را هر چه زودتر کلید بزند.